ZAPRZECZENIE OJCOSTWA - JAK TEGO DOKONAĆ ?

Zdarzają się sytuacje, że ojciec dziecka zostaje błędnie wskazany w akcie urodzenia. Wówczas, można sięgnąć po instytucję zaprzeczenia ojcostwa. Jest to nic innego jak udowodnienie, że osoba prawnie uznawana za ojca dziecka w rzeczywistości ojcem nie jest. Jak tego dokonać i jakie są skutki? Zapraszamy do zapoznania się z całością artykułu.

Na wstępie należy wskazać, kto i w jakim czasie może żądać zaprzeczenia ojcostwa. Legitymację czynną do tego mają:

- mąż matki w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o urodzeniu dziecka przez żonę, ale nie później niż do osiągnięcia pełnoletniości przez dziecko,

- matka może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziała się, że dziecko od niego nie pochodzi, nie później jednak niż do dnia osiągnięcia przez dziecko pełnoletniości,

- dziecko po osiągnięciu pełnoletniości może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa w ciągu roku od dnia, w którym dowiedziało się, że nie pochodzi od męża swojej matki. Jeżeli dziecko dowiedziało się o tej okoliczności przed dniem osiągnięcia pełnoletniości, termin do wytoczenia powództwa biegnie od dnia osiągnięcia pełnoletniości,

- prokurator w dowolnym terminie od urodzenia dziecka, jeżeli wymaga tego dobro dziecka lub ochrona interesu społecznego.

Mąż matki powinien wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce. Jeżeli matka nie żyje, pozew powinien złożyć przeciwko dziecku – tak stanowi treść art. 66 k.r.o. Natomiast zgodnie z art. 69 § 2 k.r.o. matka powinna wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko mężowi i dziecku, a jeżeli mąż nie żyje – przeciwko dziecku.

Ponadto z art. 70 k.r.o. wynika legitymacja dziecka, a mianowicie: dziecko powinno wytoczyć powództwo przeciwko mężowi swojej matki i matce, a jeżeli matka nie żyje – przeciwko jej mężowi. Jeżeli mąż matki nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.

Wśród osób uprawnionych do złożenia pozwu o zaprzeczenie ojcostwa nie ma biologicznego ojca dziecka. Jeśli więc ani matka, ani mąż matki nie chcą zaprzeczyć ojcostwu, biologiczny ojciec sam nic nie zrobi. Jedyną drogą jest zwrócenie się do prokuratury. Prokurator, kierując się dobrem dziecka, może złożyć pozew o zaprzeczenie ojcostwa i nie jest związany żadnym terminem. (art. 86 k.r.o.).

Sprawy o zaprzeczenie ojcostwa prowadzone są przez Wydziały Rodzinne Sądów Rejonowych, odpowiednio do miejsca zamieszkania.

Zaznaczyć także należy, że wyrok ma charakter deklaratywny, ponieważ nie tworzy nowego stosunku rodzinno prawnego.

Skutki zaprzeczenia ojcostwa:
- z mocą wsteczną ustaje władza rodzicielska nad dzieckiem,
- ustaje prawo do dziedziczenia,
- ustaje obowiązek alimentacyjny męża,
- dziecko uzyskuje nazwisko matki, jakie nosiła w czasie urodzenia dziecka.

Istnieją dwie sytuacje, kiedy zaprzeczenie ojcostwa jest niedopuszczalne:
- kiedy dziecko zostało poczęte w następstwie zabiegu medycznego, na który mąż matki wyraził zgodę (sztuczne zapłodnienie nasieniem innego mężczyzny),
- po śmierci dziecka.

Powództwo wniesione w tej sytuacji podlega oddaleniu, już wniesione umorzeniu, a dziecko nadal posiada status prawny pochodzenia z małżeństwa.