Sąd Najwyższy rozpoznał i uwzględnił skargę nadzwyczajną złożoną przez Rzecznika Finansowego w przedmiocie zobowiązania banku do rozliczenia wcześniejszej spłaty kredytu, a ściślej – zwrotu prowizji od wcześniej spłaconego kredytu.
Rozstrzygnięcie zapadło na kanwie następującego stanu faktycznego:
Klienci AliorBanku w 2016 r. zaciągnęli kredyt konsumencki o wartości 50 tys. na okres 10 lat. Wysokość prowizji miała wynosić 16,7 tys. zł. Kredytobiorcom udało spłacić się zobowiązanie po 14 miesiącach i oczekiwali oni na proporcjonalny zwrot prowizji, co jednak nie nastąpiło. Ostatecznie Klienci zdecydowali się wystąpić z powództwem do Sądu.
Sąd I instancji rozstrzygnął sprawę na korzyść Klientów, jednak Bank wniósł apelację, w wyniku której Sąd Okręgowy zmienił wyrok i oddalił powództwo. Jako podstawę prawną przyjęto art. 49 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim - W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Sąd II instancji doszedł do wniosku, że wskazany przepis nie ma zastosowania, bowiem prowizja nie jest kosztem powiązanym z okresem kredytowania.
W sprawie interwencję podjął Rzecznik Finansowy, który złożył skargę nadzwyczajną.
„Rzecznik Finansowy wielokrotnie prezentował stanowisko dotyczące interpretacji wspomnianego przepisu. Wynika z niego, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego, następuje obniżenie wszystkich kosztów takiego kredytu. Nie ma przy tym znaczenia ich charakter i kiedy koszty te zostały faktycznie poniesione przez kredytobiorcę. Redukcja ta ma charakter proporcjonalny, tj. odnosi się do okresu od dnia faktycznej spłaty kredytu do dnia ostatecznej spłaty określonej w umowie. Rozliczenia kredytu według takich zasad mogą domagać się wszyscy klienci, którzy zawarli umowę po 18 grudnia 2011 r. Wówczas weszły w życie przepisy ustawy o kredycie konsumenckim, regulujące m.in. zasady rozliczenia wcześniej spłaconych kredytów”.
Sąd Najwyższy przychylił się do argumentacji Rzecznika Finansowego i uchylił wyrok Sądu II instancji.
Rzecznik Finansowy w swoim komunikacie wskazał ponadto, że:
„Rozstrzygnięcie sądu jest ważne dla wszystkich, którym bank lub firma pożyczkowa odmówiły zgodnego z prawem rozliczenia wcześniej spłaconego kredytu. Sposób działania zależy od tego, jak dany spór się zakończył.
Jeśli sprawa została już prawomocnie rozpatrzona przez sąd i oddalił on roszczenia klienta, to istnieje możliwość złożenia do Rzecznika Finansowego wniosku o wniesienie skargi nadzwyczajnej. Dotyczy to jednak tylko prawomocnych wyroków zapadłych po 3 kwietnia 2018 r. Jeżeli sprawa nadal toczy się w sądzie, to istnieje możliwość złożenia do Rzecznika Finansowego wniosku o przedstawienie istotnego poglądu dla sprawy.
Klienci, którzy spłacili wcześniej kredyt konsumencki, ale nie otrzymali proporcjonalnego zwrotu zgodnie z prawem, wciąż mogą dochodzić roszczeń. Należy najpierw złożyć reklamację do banku lub firmy pożyczkowej. Jeśli nie zostanie ona uznana, można zwrócić się do Rzecznika Finansowego
z wnioskiem o interwencję”.
Łukasz Kowalski - autor
Adwokat Łukasz Kowalski – Absolwent Wydziału Prawa Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, prawnik z kilkunastoletnim doświadczeniem świadczący pomoc prawną zarówno klientom indywidualnym jak i przedsiębiorcom.