SEPARACJA NIE ZAWSZE OZNACZA ROZDZIELNOŚĆ MAJĄTKOWĄ

Statystyki pokazują, że coraz więcej małżeństw decyduje się na separację. Separacja jest czasowym uchyleniem wspólnoty małżeńskiej. Jednakże nie kończy ona małżeństwa tak jak w przypadku rozwodu. Powstaje jednak pytanie, czy separacja oznacza automatycznie rozdzielność majątkową? Zapraszamy do przeczytania całości artykułu.

Orzeczenie separacji faktycznej nie oznacza automatycznie rozdzielności majątkowej. Istnienie tego stanu rzeczy nie decyduje o zasadności jej ustanowienia. Wskazana w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym klauzula tzw. "ważnych powodów" ma charakter otwarty, co sprawia, że sąd ma szeroki margines swobody. Każda sprawa zatem musi zostać rozpatrzona indywidualnie.

Rozdzielność majątkowa oznacza, że każdy z małżonków ma swój własny majątek, którym samodzielnie zarządza, nie mają majątku wspólnego małżeńskiego i każdy z małżonków odpowiada za swoje długi. Rozdzielność majątkową można wprowadzić poprzez:

• intercyzę,
• orzeczenie sądu,
• z mocy prawa (jeśli jeden z małżonków został ubezwłasnowolniony)
• w razie orzeczenia separacji.

Przesłanki orzeczenia rozdzielności majątkowej zostały wskazane w art. 52 par. 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Zgodnie z treścią tego przepisu „z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej”.

Sąd Najwyższy w Postanowieniu z dnia 21 września 2022 r. o sygn. akt I CSK 2497/22 stwierdził, że pojęcie "ważnych powodów", którym ustawodawca posłużył się w art. 52 § 1 k.r.o. jest pojęciem nieostrym, któremu pełne znaczenie nadaje sąd rozpoznający sprawę, po rozważeniu okoliczności faktycznych konkretnej sprawy. Przepis ten nie ma zatem natury jednoznacznego przepisu prawa podlegającego jednolitej wykładni.”

Ponadto, należy wskazać, że długotrwała separacja nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia, że istnieje ważny powód dla ustanowienia rozdzielności majątkowej. 

Jako ważny powód możemy wskazać np. konflikt o charakterze osobistym, który utrudniałby zarząd majątkiem wspólnym, czego efektem mogłoby być zagrożenie w ekonomicznych podstawach funkcjonowania rodziny. Dlatego też małżonkowie zazwyczaj wskazują jako powód do ustanowienia tej rozdzielności nielojalne i nieroztropne trwonienie wspólnego majątku, powodując szkodę dla rodziny.

Z kolei w Postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2022 r. o sygn. akt I CSK 2802/22 Sąd podkreślił, że „orzeczenie o zniesieniu małżeńskiej wspólności ustawowej skutek wsteczny powinien być nadawany w sytuacjach rzadkich i wyjątkowych. W zasadzie jest to dopuszczalne wtedy, gdy z powodu separacji faktycznej małżonków nie było możliwe ich współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.”