1,8 mln zł od gminy? SN: przedszkola mogą dochodzić utraconych korzyści, szansa na odszkodowanie.

Spór o prawidłowe naliczanie dotacji w latach 2008–2016

Sprawa dotyczyła okresu 2008–2016, w którym niepubliczne placówki wychowania przedszkolnego były finansowane na podstawie odmiennych przepisów niż obecnie. Po zmianach legislacyjnych, które weszły w życie z początkiem 2017 r., rozstrzyganie sporów dotyczących dotacji zostało przekazane sądom administracyjnym, jednak roszczenia za lata wcześniejsze nadal trafiają na wokandę sądów cywilnych.

W analizowanym przypadku osoba prowadząca przedszkole wystąpiła z roszczeniem o zapłatę kwoty przekraczającej 1,8 mln zł, wskazując na zaniżone dotacje otrzymane od gminy. Sąd Okręgowy uznał powództwo za zasadne, a ustalenie rzeczywistej wysokości należnych środków oparto na opinii biegłego, który przeanalizował dane budżetowe oraz strukturę kosztów prowadzenia przedszkola.

Stanowisko Sądu Najwyższego - odpowiedzialność kontraktowa gminy

SN uznał, że można dochodzić odszkodowania nie tylko za brak wypłaty całej dotacji, ale również za utracone korzyści – np. zysk, który przedszkole mogłoby osiągnąć, gdyby dotację wypłacono we właściwej wysokości.
Nie trzeba udowadniać szkody w sposób absolutny – szczególnie że dokumentacja sprzed lat bywa dziś nieosiągalna. SN wziął pod uwagę praktyczne trudności z udowodnieniem szczegółów po tylu latach.
Gmina, która wypłaciła zbyt mało, nie odpowiada za czyn niedozwolony, ale za nienależyte wykonanie zobowiązania (czyli właśnie na podstawie art. 471 k.c.)

Znaczenie uchwały dla osób prowadzących niepubliczne przedszkola

Sąd Apelacyjny w Białymstoku wystąpił do Sądu Najwyższego z zagadnieniem prawnym, dotyczącym zakresu szkody wynikającej z wypłaty zaniżonej dotacji. Zasadnicze wątpliwości dotyczyły tego, czy szkoda obejmuje wyłącznie różnicę pomiędzy należną a faktycznie przekazaną kwotą, czy również utracone korzyści. Sąd Najwyższy jednoznacznie przesądził, że roszczenie może dotyczyć również utraconego zysku, jeśli doszło do niego na skutek nienależytego wykonania obowiązku dotacyjnego.

Stanowisko to wzmacnia sytuację prawną osób prowadzących niepubliczne przedszkola, które – w wyniku działań gminy – zmuszone były do finansowania działalności placówki z własnych środków lub rezygnowały z należnych im dochodów. 

Spór wokół definicji szkody i utraconych korzyści

Sąd Apelacyjny wskazywał, że niewypłacenie pełnej kwoty dotacji nie stanowi samoistnie szkody w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. Konieczne jest wykazanie rzeczywistego uszczerbku majątkowego, polegającego na poniesieniu dodatkowych kosztów z własnych środków bądź utracie możliwego do osiągnięcia zysku. Sąd Najwyższy przyjął jednak bardziej elastyczne podejście – uznał, że w sytuacji spełnienia przez podmiot warunków do uzyskania dotacji, samo jej zaniżenie może być wystarczające do stwierdzenia szkody, zwłaszcza w kontekście braku obowiązku szczegółowego dokumentowania wydatków w spornym okresie.

Jeśli prowadzili Państwo niepubliczne przedszkole przed 2017 rokiem i istnieją podstawy do przypuszczenia, że przekazane dotacje były zaniżone, istnieje realna możliwość dochodzenia roszczeń odszkodowawczych. 

Jeśli masz wątpliwości, czy Twoje przedszkole otrzymało należną dotację albo potrzebujesz pomocy prawnika w podobnej sprawie – napisz do nas.