TAJEMNICA LEKARSKA

Każdy z nas chociaż raz w życiu był pacjentem. Lekarz, do którego się udajemy ma dostęp do informacji o naszym stanie zdrowia. Ujawnienie takich informacji może być naruszeniem prywatności pacjenta. Obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej jest zawarty w Ustawie z 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Czym jest tajemnica lekarska?

W myśl art. 40 Ustawy o zawodzie lekarza „lekarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy informacji związanych z pacjentem, a uzyskanych w związku z wykonywaniem zawodu.” Oznacza to zakaz ujawniania informacji o stanie zdrowia pacjenta komukolwiek – rodzinie, przyjaciołom czy personelowi medycznemu. Lekarz może jednak w pewnych okolicznościach ujawnić te dane, ale dopiero wtedy, gdy wyrazi na to zgodę pacjent.

Tajemnica lekarska obejmuje „niemówienie informacji o stanie zdrowia pacjenta” oraz staranność w przechowywaniu dokumentacji medycznej tak, aby nie dostała się w niepożądane ręce.

Podmiot tajemnicy

Obowiązek zachowania tajemnicy nałożony jest na wszystkich lekarzy, którzy wykonują zawód, także stomatologów. Tajemnica lekarska nie wygasa wraz z upływem czasu!

Przedmiot tajemnicy

Warto podkreślić, że nie każda informacja objęta jest tajemnicą. Objęta tajemnicą jest informacja spełniająca dwa warunki jednocześnie:

związana jest z pacjentem (dane o zdrowiu, jego życie prywatne, majątek oraz inne),
uzyskano ją podczas wykonywania zawodu lekarskiego.

 Ważne jest także źródło takich informacji, ponieważ jeżeli lekarz uzyska informację o chorobie pacjenta, nie jest zobowiązany do zachowania tajemnicy.

Zakres tajemnicy lekarskiej oraz wyjątki od niej

Tajemnica ma charakter absolutny – obejmuje zakaz ujawniania informacji o pacjencie komukolwiek, kiedykolwiek i do jakichkolwiek celów. Jednakże zasada ta dopuszcza trzy wyjątki:

zgoda samego pacjenta, lub przedstawiciela ustawowego – musi zostać obznajomiona w sposób świadomy i nieskrępowany w sposób dowolny, ale dla celów dowodowych powinna być pisemna. Lekarz ma obowiązek poinformowania pacjenta o negatywnych skutkach zwolnienia go z obowiązku tajemnicy,
wynikający wprost z ustawy

– artykuł 40 ust. 2 Ustawy o zawodzie lekarza zawiera enumeratywne wyliczenie przypadków:

zachowanie tajemnicy sprawia niebezpieczeństwo dla samego pacjenta lub innych osób,
informacje o pacjencie muszą być przekazane innemu lekarzowi bądź osobom uprawnionym do leczenia pacjenta,
ujawnienie informacji jest niezbędne do rozwoju praktyki medycznej, oraz niezbędne dla celów nauki.

– artykuł 31 Ustawy o zawodzie lekarza lekarz może ujawnić ściśle określone informacje zdrowotne o pacjencie osobom:

przedstawicielowi ustawowemu osoby nie mającej lat 16,
przedstawicielom osoby nieprzytomnej, lub nie mającej świadomości,
przedstawicielom pacjentów powyżej 16 roku życia, w wyjątkowych sytuacjach, kiedy rokowania są złe i istnieje ryzyko śmierci .

zgoda organu lub podmiotu uprawnionego.

– art. 40 ust. 1 pkt. 2 Ustawy o zawodzie lekarz stanowi, że „lekarz może ujawnić tajemnicę lekarską, jeśli badanie lekarskie zostało przeprowadzone na żądanie uprawnionych na podstawie odrębnych ustaw organów i instytucji.”

Odpowiedzialność prawna lekarza

Lekarz na skutek naruszenia tajemnicy lekarskiej może podlegać następującym rodzajom odpowiedzialności:

cywilnej – konieczność zapłaty odszkodowania za wyrządzoną krzywdę bądź szkodę,
karnej – artykuł 266 Kodeksu Karnego: „Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”,
oraz zawodowo – dyscyplinarnej – pozbawienie medyka prawa do wykonywania zawodu.